W dniu 1 stycznia 2012r. weszła w życie Ustawa z dnia 09 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej (t.j. Dz.U.2017.697), uchwalona dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych i dla dobra rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem rozwoju.
Wspieranie rodziny jest zadaniem samorządu gminnego i polega w szczególności na:
- Analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie
2. Wzmocnieniu roli i funkcji rodziny
3. Rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny,
4. Podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny,
5. Pomocy w integracji rodziny,
6. Przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny,
7. Dążeniu do reintegracji rodziny
Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:
- Pracy z rodziną tj:
· konsultacji i poradnictwa specjalistycznego
· terapii i mediacji
· usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych
· pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego
· organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej „grupami wsparcia” lub „grupami samopomocowymi”.
· skierowaniu do rodziny Asystenta Rodziny - Pomocy w opiece i wychowaniu dziecka polegającej na:
· skierowania dziecka do placówki opiekuńczo-wychowawczej wsparcia dziennego
· wspieraniu rodziny przeżywającej trudności pomocą Rodziny Wspierającej
ASYSTENT RODZINY
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła asystenta rodziny, który ma wspierać pracownika socjalnego w swoich działaniach, pomagać rodzinom, którym grozi odebranie dzieci, mających problemy opiekuńczo – wychowawcze z dziećmi, trudności
w wywiązywaniu się z obowiązku rodzica, często mających problemy alkoholowe.
Celem pracy asystenta jest osiągnięcie przez rodzinę, którą się opiekuje, podstawowego poziomu stabilności życiowej umożliwiającej jej wychowywanie dzieci. Asystent wspiera rodziny wychowujące dzieci, w których występują problemy trudne do pokonania samodzielnie przez tę rodzinę, pomaga również rodzicom ubiegającym się o odzyskanie władzy rodzicielskiej. Jego głównym zadaniem jest niedopuszczenie do oddzielenia dzieci od rodziny oraz podjęcie działań zmierzających do zażegnania kryzysu w rodzinie. Asystent współpracuje z zespołem interdyscyplinarnym (działającym na mocy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie). Asystent pracuje w elastycznym czasie pracy, jest mobilny
i dyspozycyjny, co ułatwia mu dostosowanie powierzonych zadań do rytmu życia rodziny i jej realnych potrzeb. Efektem prawidłowo prowadzonej pracy asystenta z rodziną powinno być pozostanie dziecka w rodzinie lub jego powrót do rodziców, jeżeli już zostało umieszczone poza rodziną. Pomoc świadczona przez asystenta rodziny jest zawsze prowadzona za jej zgodą i z jej aktywnym udziałem, z uwzględnieniem własnych możliwości tej rodziny oraz wsparcia zewnętrznego. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy – na mocy postanowienia sądu rodzinnego – rodzinie przydzielony zostaje asystent rodziny jako bezwzględnie konieczna metoda wsparcia jej funkcjonowania. Zgodnie z ustawą liczba rodzin, z którymi jeden asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę jest uzależniona od stopnia trudności
i wykonywanych zadań, jednak nie może przekroczyć 15.
RODZINA WSPIERAJĄCA
Zgodnie z art. 29 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej rodzina przeżywająca trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej, która przy współpracy z asystentem rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
- opiece i wychowaniu dziecka,
- prowadzeniu gospodarstwa domowego,
- kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia, takich jak:
- organizowanie czasu wolnego dzieciom,
- wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny,
- pomoc w nauce,
- wskazówki dotyczące wychowania dzieci,
- wskazówki dotyczące np. nauki gotowania, sprzątania, utrzymania higieny osobistej czy racjonalnego prowadzenia budżetu domowego.
Podstawową rolą rodziny wspierającej jest pomoc rodzinie przeżywającej kryzys
w przezwyciężeniu trudności oraz pomoc w powrocie do prawidłowego funkcjonowania. Rodzina wspierająca poprzez swoje działania rozwija umiejętności opiekuńczo-wychowawcze rodziców, wspiera w integracji członków rodziny. Celem działania rodziny wspierającej jest aktywne pobudzanie członków rodziny do przezwyciężania trudności, a nie jej wyręczanie.
Kto może zostać rodziną wspierającą?
Zgodnie z art. 30 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.
Rodzinę ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.
Z rodziną wspierającą zawierana jest umowa cywilnoprawna, która określa zasady zwrotu kosztów poniesionych z tytułu udzielanego wsparcia.
Ustawodawca nie wskazuje minimalnych wymogów dla rodziny wspierającej, wydaje się jednak, że:
- skazanie członka rodziny za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego,
- nie wypełnianie obowiązku alimentacyjnego,
- odebranie władzy rodzicielskiej,
- problemy wychowawcze z własnymi dziećmi,
- brak stałego źródła utrzymania,
- stwierdzenie u członka rodziny uzależnienia od alkoholu,
- zaburzenia psychiczne itp.
wykluczają możliwość wskazania takiej rodziny jako rodziny wspierającej.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowogrodzie zaprasza do współpracy osoby i rodziny zainteresowane wsparciem rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji opiekuńczo - wychowawczych. Zostając rodziną wspierającą można podzielić się swoim doświadczeniem i wesprzeć inne rodziny.
Zasady powoływania i współpracy rodziny wspierającej określają art. 29, 30, 31 ustawy
z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
- Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka (np. sąsiedzi, dziadkowie, krewni, znajomi), które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.
- Rodzinę wspierającą ustanawia Burmistrz właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii Kierownika o Ośrodka Pomocy Społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.
- Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:
- opiece i wychowaniu dziecka;
- prowadzeniu gospodarstwa domowego;
- kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.
- Z rodziną wspierającą Burmistrz właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej zawiera umowę, która określa zasady zwrotu kosztów związanych
z udzielaniem pomocy (np. za zakupione bilety do kina, muzeum, na basen), o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 2 ustawy.
Osoby chętne do pełnienia funkcji rodziny wspierającej mogą zgłaszać swoją kandydaturę
do Ośrodka Pomocy Społecznej w Nowogrodzie, ul. Łomżyńska 41, 18-414 Nowogród.
Po uzyskaniu pozytywnej opinii Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej (na podstawie wywiadu przeprowadzonego przez pracownika socjalnego) z rodziną wspierającą podpisana zostanie umowa która określa zasady zwrotu kosztów związanych z udzielaniem pomocy.
RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA
W sytuacji konieczności odebrania dziecka z rodziny naturalnej, powinno ono zostać powierzone rodzinnej pieczy zastępczej (rodzina zastępcza lub rodzinny dom dziecka). Rodzinna piecza zastępcza to zespół osób, instytucji i działań, które mają na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadku niemożności sprawowania opieki
i wychowania przez rodziców. W ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zostały wyodrębnione różne formy opieki:
- spokrewnione (małżonkowie lub osoba, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, tj. babcia, dziadek, brat, siostra)
- niezawodowe (małżonkowie lub osoba, nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka),
- zawodowe (małżonkowie lub osoba, nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka), a wśród nich:
- pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego (umieszcza się w nich nie więcej niż
3 dzieci, w razie konieczności umieszczenia rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej jest dopuszczalne umieszczanie w tym samym czasie większej liczby dzieci - na pobyt okresowy, do czasu uregulowania ich sytuacji prawnej, nie dłużej niż na 4-8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o: powrót dziecka do rodziny, przysposobienie, umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej).
- specjalistyczna (umieszcza się w niej dzieci legitymujące się orzeczeniem
o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz dzieci na podstawie ustawy z dnia 26.10.1982 r.
o postępowaniu w sprawach nieletnich, tj. niedostosowanych społecznie; w rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci).
- rodzinny dom dziecka (może w nim przebywać łącznie 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej).
Funkcję rodziny zastępczej mogą pełnić zarówno pary małżeńskie, jak i osoby niepozostające w związku małżeńskim, jeżeli:
- dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
- nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
- wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
- nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
- są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspakajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
- rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
- właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
- wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej (niespokrewnionej), co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.
Dodatkowo przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:
- osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka,
- przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
- odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem,
- poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka
- zasadę nie rozłączania rodzeństwa,
- w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie:
- orzeczenia sądu opiekuńczego
- na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej, zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny.
Więcej informacji można uzyskać w Ośrodku Pomocy Społecznej w Nowogrodzie, ul. Łomżyńska 41, 18-414 Nowogród, tel. (86) 217-55-61.
